B o ş l u k
Şu anda insan gücünü ve aklını gerekli kılan işlerin yavaş yavaş yok olacağı, daha doğrusu bu işi makinelerin yapacağı birçok kişi tarafından dile getiriliyor.
Hâlihazırda zâten bunun birçok örneği de mevcut.
Çin de oldukça meşhur, ama Çin dışında pek bilinmeyen bir teknoloji gurusu. Aynı zamanda eski Google yöneticilerinden ve birçok google ürünününde geliştiricisi. İlgi alanı yoğunlukla yapay zeka (Artificial Intelligence — AI) üzerine. Bu konuda yazdığı ve meşhur olan bir kitabı da var: AI Superpowers: China, Silicon Valley, and the New World Order
Kai-Fu Lee’nin geçende rastladığım yazısı yapay zekâ konusuna farklı bir açıdan bakıyordu.
Lee, işlerini kaybetmelerinin insanları belki fakir yapmayacağını, ama daha büyük bir sorunu tetikleyebileceğini vurguluyor. Kurduğu senaryo şöyle: yapay zekânın insan zihninden daha akıllı olmaya başlıyor. Günlük yaptığımı birçok işi makinalar devralıyor. Eğitim sektörü mesela. Tüm içerik online olarak sunuluyor, VR (sanal gerçeklik) apartaları ile tüm eğitim süreci daha etkili bir hale getiriliyor. Öğretmene ve üniversiteye gerek kalmıyor. Tıp alanı da aynı kaderi paylaşıyor. Yapay zeka ile hastalıkların tespiti ve tedavisi çok daha iyi yapılabiliyor. Doktor ve hemşirelere olan ihtiyaç gittikçe azalıyor.
Lee, 20–40 yıl arasında mevcut işlerin yarısına yakınının yapay zekâ ile donatılmış sistemler tarafından yerine getirilebileceğini söylüyor. Ama farklı bir noktaya parmak basıyor.
Tüm bu işlerin başkaları tarafından yapılması ve insanların işsiz kalması bir felâket değil. Devlet, elde edilen refâhı insanlara adaletli biçimde dağıtabilecek bir sistemi kurgulayabilir.
Sorun tam da bu noktada başlıyor.
Hiç bir şey yapmadan oturan insan toplulukları.
Kendisini, dünyadaki varlığını, amacını ve fonksiyonunu sorgulayan bir yığın insan.
Lee, en büyük açmazı burada görüyor. Gelecekte insanların varoluşsal bir sorgulama içine gireceğini, varlığının anlamını sorgulayacağını vurguluyor.
Önemli bir soru.
Freud, mutluluğun en kısa formülü “sevmek ve üretmek” diyordu.
Üretemeyen insan mutlu olabilir mi? Sadece tüketen, yüzyıllardır yaptığı işleri artık yapmayan bir insan topluluğu. Bu senaryonun gerçekleşme oranı ne kadardır bilinmez ama her hâli ile ürkütücü.
Lee, yapay zekânın yok edemeyeceği sektörleri ve insana özel duyguların, hislerin ve davranışların gelecekte AI ile nasıl birlikte var olabileceğini aşağıdaki yazılarında anlatıyor:
