Dayanışmanın Yeni Yüzü: Kitlesel Fonlama (2)

Kitlesel fonlama konusuna kaldığımız yerden devam ediyoruz. Bu yazıda kitlesel fonlama konusunda bazı güncel bilgileri sizlerle paylaşacağım. Bundan sonraki yazılarda ise kitlesel fonlama çeşitlerine, çalışma mekanizmalarına ve platformların başarısını etkileyen unsurlara değineceğiz.

Kitlesel fonlama dediğimizde sizce ne kadarlık bir hacimden bahsediyoruz?

2018 yılı itibariyle kitlesel fonlama miktarı 10 milyar doları geçmiş durumda. Bu rakamlara, şeffaf veriler elde edilemediği için, Çin’in dahil edilmediğini de ekleyelim. Bu miktarın 2025 yılında 29 milyar dolara ulaşması bekleniyor.

Kitlesel fonlama sistemlerinin kendilerini geliştirmeleri, sistemin daha geniş çevrelere yayılması ve güven tesis edici önlemlerin de devreye sokulması ile kitlesel fonlama platformlarının önümüzdeki dönemde hızlanarak büyümeleri bekleniyor.

Hisse bazlı kitlesel fonlamalarının devreye girmesi ile artacak olan kişi başına düşen fonlama miktarı da buna katkı sağlayacaktır.

Kitlesel fonlama konusu son zamanlarda toplumun birçok kesiminin de ilgisini çekmeye başladı. Bunlardan birisi de hiç kuşkusuz akademi dünyası oldu.

2014 yılında kitlesel fonlama alanında yapılan yayın sayısı ise 5,460 iken bu sayı 2019 yılında neredeyse üç katına çıkarak 13,100'e ulaştı.

Kitlesel fonlama sistemleri üzerinden fon arayışında girişen insanların sayısı da katlanarak artıyor. Hepimizin son zamanlarda adını sıkça duyduğu Patreon aslında bir kitlesel fonlama platformu. Patreon üzerinden toplanan küçük miktarlar günün sonunda bir araya geliyor ve yazarından müzisyenine, gazetecisinden sanatçısına binlerce insan için önemli bir gelir kalemi oluşturuyor.

Tüm bu rakamların söylediği şey açık: yeni nesil finansman ve dayanışma sistemi olarak kitlesel fonlama sistemleri önemli bir boşluğu dolduraya başladı. Görünen o ki, önümüzdeki yıllarda da yolumuz daha fazla kesişecek. O yüzden kitlesel fonlama sistemlerini farklı yönleri ile irdelemek, hangi alanlarda nasıl kullanıldıklarına bakmak ve kampanyaları başarıya götüren faktörleri analiz etmek gerekiyor.

Dünyada en çok bilinen kitlesel fonlama platformları şunlar:

* GoFundMe
* Indiegogo
* Kickstarter
* Patreon
* Teespring

Bunlardan sadece Kickstarter kurulduğu 2010 yılından beri $4.6 milyar dolar fon topladı. Toplamda 17.2 milyon kişiden fon sağlayan bu platformda 445 bin proje fon arayışındaydı. Projelere bakıldığında ise film, müzik, gazetecilik, oyun, teknoloji, yayıncılık ve gıda gibi birçok alana yayıldığı görülüyor.

Birçok farklı türü olsa da genelde kitlesel fonlama platformları dört ana kategoriye ayrılıyor:

1- Bağış Temelli Kitlesel Fonlama

2- Ödül Temelli Kitlesel Fonlama

3- Borç Temelli Kitlesel Fonlama

4- Hisse Bazlı Kitlesel Fonlama

Her ne kadar bunlardan ilk ikisi uzun yıllardır kullanımda olsa da borç ve hisse bazlı kitlesel fonlama platformları da son zamanlarda kendini göstermeye başladı. Bunun önemli bir sebebi, borç ve hisse bazlı kitlesel fonlama sistemlerinin bir nevi bankacılık faaliyetine benzemesi ve bundan dolayı resmi izne tabi olması.

Bundan sonraki yazımızda bağış temelli kitlesel fonlama platformlarına göz atacağız.